Człowiek nie z tej epoki.

rys. grafika wygenerowana dzięki inspiracjom Gustava Dore.

Motto

Wyjątkowi ludzie rodzą się w różnych czasach. Niektórym przypada żyć w epoce na którą nie zasłużyli. Inni nie do końca potrafili odnaleźć się w życiu pomimo sprzyjających czasów.

Wszystkie rzeczy na tym świecie podlegają zmianom. Nawet największe ideały potrafią przygasać a dobru nie zawsze udaje się zatriumfować.

Refleksja w tym temacie da ci nieśmiertelność. Twoje czyny tkwią przecież w wieczości, więc nawet jeśli urodziłeś się w złym momencie, to w końcu przyjdzie taki czas, kiedy zostaną docenione.

Komentarz

Arystarch z Samos był Greckim filozofem, który żył w III w. przed Chrystusem. Jako pierwszy zaproponował heliocentryczny model układu słonecznego. Pisał tak:

Że Ziemia znajduje się w stosunku punktu i środka do kuli, po której porusza się Księżyc. (źródło)

Musiało minąć prawie dwa tysiące lat, żeby przyszedł Polak, który pozwolił to przekonanie ugruntować. Arystarch lepiej byłby rozumiany w XX w.

Artur Schopenhauer był filozofem z Gdańska, który w swoim traktacie filozoficznym upatrywał się stworzenia świata i czasu w momencie otwarcia oczu:

"A jednak istnienie całego świata pozostaje zawsze zależne od pierwszego oka, które się otworzyło, nawet jeśli było to oko owada." (źródło)

Dziś dzięki względności Einsteina wiemy, że każdy człowiek ma swój własny czas liczony tylko dla niego. Schopenhauer umarł też tuż po przeczytaniu recenzji dzieła Darwina o Ewolucji, którą przewidywał. Żyłoby mu się lepiej w naszych czasach.

Jacy myśliciele, których nikt nie chce słuchać dziś będą sławni kiedy prawda zatriumfuje? Może René Girard, który jako jeden z nielicznych jeży filozofii wskazuje na wyjątkowość Chrześcijaństwa? Czy może jeszcze ktoś inny?

Na pewno udałoby się znaleźć wiele innych przykładów ludzi, którzy z uporem dążyli do zmiany powszechnych aksjomatów. Arystarch, Schopenhauer, Paweł Włodkowic czy inni.

Wspomniałem akurat o nich, ponieważ każdy może ich poznać. Gracjan natomiast w swoim motto odnosi się do natury każdego człowieka. Może mamy znajomego, który nie docenia wolności i dostępu do wiedzy jaką oferują dzisiejsze czasy? Może w historii naszej rodziny były osoby, którym było niesamowicie trudno żyć w czasach wojny? Może nam przyjdzie w takich żyć?

Bądźmy wdzięczni i pracowici, nawet jeśli warunki chwilowo nam nie sprzyjają. Każdy nasz ruch na zawsze zawieszony jest przecież w nieskończoności.

Oryginał:

Hombre en su siglo. Los sugetos eminentemente raros dependen de los tiempos. No todos tuvieron el que merecían, y muchos, aunque le tuvieron, no acertaron a lograrle. Fueron dignos algunos de mejor siglo, que no todo lo bueno triunfa siempre; tienen las cosas su vez, hasta las eminencias son al uso. Pero lleva una ventaja lo sabio, que es eterno; y si este no es su siglo, muchos otros lo serán.

Inne wersje

Możesz też sprawdzić motto w wersji (w kolejności czasu wydania):

• po angielsku w tł. Christophera Maurera 1647 r. (książka)
• po francusku w tł. Abraham Nicolas Amelot de la Houssaye 1702 r. (pdf)
• po polsku w tł. Aleksandra Brodowskiego 1764 r. (książka)
• po niemiecku w tł. Artur Schopenhauer 1832 r. (web)
• po angielsku w tł. Josepha Jacobsa 1892 r. (książka)